Günün fotoğrafı

Resim: NASA/JPL/Arizona Üniversitesi

Resim galerileri: http://www.uahirise.org/science_themes/aeolian.php

Yukarıdaki resim neye benziyor? Bir dövmenin yakın çekimi, ya da bir sürüngenin sırtı, hatta gazete kağıdına sürülmüş biraz macun. Maalesef tahminlerin hiçbirisi doğru cevap kadar inanılmaz değil. Fotoğraf Mars keşif uydusunda bulunan HiRISE kamerası tarafından çekildi. Çözünürlüğü öyle muazzam ki Mars üzerinde yürüyen bir filin hortumunu ayırt edebilirsiniz. Ayrıca Mars yüzeyi ile ilgili çok miktarda bilgi toplayan uydu, araştırmacıların ileriki Mars keşif görevlerinde kullanılacak güvenilir bir iniş noktası tespit etmelerine de yardımcı olacak.

Fotoğrafın üst kısmındaki karışık, karanlık izler büyük toz şeytanlarından arta kalanlar. Toz şeytanları küçük hortumlara benzer ve termodinamik ısı motorları gibi çalışırlar. Yakınlarındaki yüzeylerden sıcak havayı yutarlar ve çevirerek olağanüstü toz girdapları yaratırlar. Sıcak hava sayesinde yeterince yükseldikten sonra genişler ve soğurlar. Nihayet soğuk ve yoğun hava girdabın merkezine düşer. Toz şeytanlarına genelde Mars ve Güney Arizona'da rastlanır.

Michigan Üniversitesi'nden çöl ve Mars toz şeytanı uzmanları Dr. Nilton Renno ve Dr. Jasper Kok toz şeytanlarının tozu atmosfere nasıl yaydıklarını ve bunun iklimi nasıl etkilediğini araştırıyorlar. Ayrıca toz şeytanlarının nasıl statik elektrik ve yıldırım oluşturduğunu da inceliyorlar. Çöldeki zararsız toz girdaplarının bu şekilde yüksek voltaj olaylarına dönüştüğü sanılıyor.

Mars atmosferik gösteriler sunmayı gerçekten çok iyi biliyor ve bu olağanüstü olaylar HiRISE fotoğrafları sayesinde herkese ulaşıyor.

Toz şeytanları nasıl yıldırım oluşturur?
http://sitemaker.umich.edu/jasperkok/files/kokrennoprl2008.pdf

Güney Arizona'dan bir toz şeytanı filmi
http://sitemaker.umich.edu/jasperkok/files/dustdevil_sonorandesert_2005.mpg

Kaynak: http://www.physicscentral.org/explore/pictures/dust.cfm

Etiketler: